Kanta Sadem
SEMINARIUM
LEKTURA PISM LACANA
Gość zaproponował odczytywanie tego tekstu, często odwołując się do Seminarium „Etyka psychoanalizy”, jako odniesienie do kliniki fantazmatu. Punktem wyjścia stały się pisma DAF Sade’a, które pozwoliły zarówno budować teorię funkcjonowania, logikę fantazmatu, jak i ustosunkować się indywidualnie do lektury. Ta specyficzna literatura pozwala bowiem każdemu subiektywnie doświadczyć realnego, poprzez swoją nieznośność. Tym samym zadać pytanie: „jak ty podchodzisz do swojego fantazmatu?”.
Właśnie rejestrowi realnego została poświęcona znaczna część seminarium.
Omówienie pojęcia das Ding oraz statusu ex-tymności w sferze najbardziej intymnej posłużyły do pokazania porządku zakazu i organizacji znaczących.
Rolą fantazmatu byłoby zatem odnoszenie się do podziału podmiotowego i to w relacji z Innym. Rola ta jest paradoksalna, bo jednocześnie fantazmat łączy, ale też oddziela od siebie podmiot i Innego.
Wychodząc od pozycji perwersyjnej, fantazmat został ukazany jako ustawianie się w miejscu przedmiotu (na polu podmiotu) wobec podmiotu (na polu Innego) i w ten sposób stwarzanie iluzji przesunięcia ciężaru zakwestionowania – trwogi. Tak pokazana została uniwersalna zasada funkcji łączenia, „zatykania dziury w Innym”, radzenia sobie z trwogą.
Aby wskazać w fantazmacie funkcję dzielenia prowadzący pokazał momenty w pismach Sade’a wskazujące na ostateczne uznanie zasady prawa, niemożliwości oraz statusu jouissance (po stronie Innego). Lacan traktując Sade’a jako filozofa przedstawił zatem ogólną logikę fantazmatu.
Wymiar kliniczny seminarium pojawiał się również w uwagach na temat Sade’a, jako autora literatury oraz jako osoby, rozróżnienia między nieświadomym fantazmatem a wyobrażeniowym fantazjowaniem. Mowa też była o funkcji statycznej fantazmatu w kuracji i konieczności wprowadzania do niej wymiaru historii, czy wreszcie opozycji znaczącego do znaku.
Sebastian Godlewski