Seminaria Nouages

(après-coup)

Brałem udział we wszystkich Seminariach Nouages w Polsce; w tym roku byłem również w Genewie (wrzesień 2011). Formuła tego Seminarium była wielokrotnie przedmiotem dyskusji, w których brałem czynny udział. Ale dopiero przygotowując się do tego krótkiego wystąpienia [1], udało mi się lepiej uchwycić, wokół czego do tej pory krążyła moja refleksja.

Formuła Seminarium Nouage jako instytucjonalno-geograficznego powiązania między grupami i stowarzyszeniami NLS jest czymś oczywistym. Chcemy razem pracować, chcemy się lepiej poznać, etc. Ale takie powiązanie jest jedynie czymś pozorującym. Jest to pozór nieodzowny, by mogło ustanowić się inne powiązanie: między kliniką, teorią i polityką psychoanalizy; powiązanie niebywale istotne dla wprowadzania, a następnie utrwalania i gwarantowania konsystencji Szkoły, szczególnie w krajach, gdzie psychoanaliza lacanowska żyje od niedawna.

I nagle przyszła mi na myśl formuła: Seminarium Nouages jako wydarzenie ze Szkoły Pobrzmiewa w tym inspiracja „symptomem jako wydarzeniem z ciała”, wydarzeniem z Realnego, a to całą kwestię układa w perspektywie pewnej artykulacji, którą streściłbym następująco:

Nouages jako wydarzenie ze Szkoły nie jest tym samym, co Nouages jako narzędzie Szkoły.

Po tym pierwszym Nouagu wychodzi się wstrząśniętym, zmienionym; po tym drugim jest się zainteresowanym, zainspirowanym, na nowo pobudzonym do pracy, ale niekiedy bywa, że i znudzonym.

Jako narzędzie, Nouages ponawia swoje zastosowanie. Ma swoją przydatność, swoją skuteczność, chociaż nie obcy jest mu pewien wymiar rutyny. Jako narzędzie, o ile będziemy poważni [sérieux] – jak mówi Lacan[2] – Nouages mogą tworzyć serię [série] wraz z innymi działaniami Szkoły do zaaplikowania na danym terenie, w danej grupie. I w ten sposób skutecznie realizować pragnienie Szkoły.

Nie znam odpowiedzi, bo chyba jest to pytanie na zawsze otwarte: pytanie o sztukę tworzenia serii i sztukę aplikowania takiej serii w ciągłym psychoanalitycznym ruchu włączającym zaangażowanie, odpowiedzialność, pragnienie członków NLS, członków Szkoły.

A Nouage jako wydarzeniem ze Szkoły? Czy jest konieczne, aby każdy z tych trzech wymiarów: kliniczny, teoretyczny i polityczny przenosił w sobie coś z wydarzenia?
–     dyscyplina prezentowania przypadku mierząca w realne struktury podmiotu wraz z
jego synthomem,
–    teoria psychoanalityczna nie tylko jako wiedza gotowa do przekazania,
ale wyprawa klinicysty w miejsca mroczne, oporne na koncept, aporetyczne,
z obietnicą inwencji wiedzy,
–     akt performatywny Szkoły wobec logiki Massenpsychologie podtrzymującej
typowe zbiorowości, grupy – również te przynależące do NLS.

Czy to wystarczy? Te trzy wymiary bez pragnienia analityka włączonego w sprawę nigdy między sobą się nie powiążą. Tym samym powraca kwestia Seminariów Nouages jako miejsca Szkoły dla formowania się psychoanalityka.

W konkluzji dodam kolejne stwierdzenie: Nouages jako narzędzie Szkoły reprezentuje Szkołę. Nouages jako wydarzenie ze Szkoły jest obecnością Szkoły par excelence.

Janusz Kotara